21 | amanasikārādhāraḥ |
namo buddhāya |
amanasikāra itatra bahavo vipratipannāḥ | tat kaścidāha apaśabdo'yamiti,samāse manaskāra iti bhavitumarhati | tatrocyate,tatpuruṣe kṛti bahulamiti | atra bahulavacanāt saptamyā'lugiti alukasamāse kṛte amanasikāra amanaskāraḥ,tvaci sāraḥ tvaksāraḥ,yudhiṣṭhiraḥ,etāni rūpāṇi sampadyante,ato nāyamapaśabdaḥ | apara āha,hanta lakṣaṇasādhitamevedaṃ vacaḥ kiṃ ca asiddham | tanna,nānāsūtratantreṣu dṛṣṭatvāt āryyasarvvaviṣayāvatārajñānālokālaṅkāramahāyānasūtre | amanasikārā dharmmāḥ kuśalāḥ | manasikārā dharmmā akuśalāḥ | tatraiva -
avikalpitasaṅkalpa apratiṣṭhitamānasa |
asmṛtyamanasikāra nirālamba namo'stu te ||
tathā avikalpapraveśādhāraṇyāṃ bodhisattvo mahāsattvaḥ sarvvavikalpanimittāni ākāśagatikāni amanasikārataḥ parivarjjayati | aparāparāṇi granthavistarabhayāda na
likhyante |
sautrāntikamevedaṃ vacaḥ,nasāntikaṃ sūtrānteṣu dṛṣṭatvāt | tanna | uktaṃ hi hevajre tattvapaṭale | svarūpeṇa na cittaṃ nāpi cetamam | tathā -
bhāvyante hi jagat sarvvaṃ manasā ya(smā)nna bhāvyate | arthāt amanasikāreṇeti gamyate | apara āha,tantre'pyasti,paraprasajyapratiṣedhanaño viṣayatvāt abhāvo vācyaḥ | tanna,prakrāntasya pratiṣedhaḥ | 'yadi nāprasajyaṃ pratisiddhata iti prasajyapratiṣedhaḥ | yathā asūryyampaśyā rājadārāḥ | ayamarthaḥ | evannāma tā guptā rājadārā yat sūryyamapi na paśyantīti | atra na sūryyābhāvaḥ kṛtaḥ | kiṃ nāma rājadārāṇāṃ yat sūryadarśanaṃ prasajyaṃ tanniṣiddham | amanasikāre'pi naño manasikaraṇaṃ yad grāhyagrāhakādi prasaktaṃ tanniṣiddham | na manaḥ,ato na doṣaḥ | yadā kaścidevaṃ vadati śāśvatocchedalakṣaṇo mana[si]kāraḥ sammato bhagavatā | tadocyate,śāśvatocchedādiḥ manasikāro vā'manasikāraḥ | etena sarvvāsaṅgahāniḥ kriyate amanasikāraśabdeneti | tathācoktaṃ bhagavatā,avikalpapraveśādhāraṇyāṃ - kena kāraṇena kulaputra!
avikalpadhāturamanasikāra ityucyate sarvvavikalpanimittasamati krāntatāmupādāyeti | ete sarvvavikalpasamati krāmatā darśitā bhavati amanasikāraśabdeneti | paryyudāsapakṣe'pi na doṣaḥ,abrāhmaṇamānayetyukte brāhmaṇasadṛśasya kṣatriyāderānayanaṃ bhavati,na tu vijātīyasya kaṭādeḥ | atrāpi niḥsvabhāvavedanasya saṃsthitiḥ kṛtāḥ | etena māyopamā ..............................................................prasaṅga iti | yadi cātra naño vyutpattiratra kriyate akārapradhāno'manasikāraḥ śākapārthivavat madhyapadalopīsamāsaḥ,etena yāvān manasikāraḥ sarvvamanutpādātmaka ityarthaḥ | kka nirddiṣṭaṃ bhagavatā anutpādakārako akāra iti ?tad yathā uktaṃ ca hevajre mantrapaṭale,akāromukhaṃ sarvvadharmmāṇāmādyanutpannatvāt ityādi | asyārthaḥ,sarvvadharmmāṇāṃ ādyanupannatvāt akāro mukhaṃ pradhānaṃ ityakārastvanutpannalakṣaṇaḥ yo'graḥ | tathā ca nāmasaṅgītauḥ -
akāraḥ sarvvavarṇāgro mahārthaḥ paramākṣaraḥ |
mahāprāṇo hyanutpādo vāgudāhāravarjjitaḥ ||
iti | yadi vā akāro'tra nairātmyāvījaṃ tathā ca hevajre ālerādi nerādi nairātmyeti | etena sarvvamanasikāro'nātmako'svabhāva ityuktaṃ ca bhavati |
yadi vā -
ādisvarasvabhāvā sādhītibuddhaiḥ prakalpitā | saiva bhagavatī prajñā utpannakramayogataḥ ||
yadi vā a iti prabhāsvarapadam,manasikāra iti svādhiṣṭhānapadam,aścāsau manasikāraśceti amanasikāraḥ | etena amanasikārādipadaiḥ acintyaprabhāsvarasvādhiṣṭhānapadaṃ śūnyatākaruṇābhinnayuganaddhādvayavāhisambedanamāpāditaṃ bhavatīti |
|'manasikāradhāraḥ samāptaḥ ||
prakṛtyājātadharmmeṣu vidhyapohau parśovacaḥ ||
astīti vadato brūmo nāsti sarvvaṃ vicārataḥ |
nāstīti vadato brūmaḥ sarvva[ma]styavicārataḥ ||
yathā yathā samāropā jāyante tattvayoginaḥ |
tathā tathā samāropā hanyante tattvayoginā ||
[sahajo]'kṛtrimo yasmāt[tasmāt]saṅgo na sāhajaḥ |
sukhaṃ na sahajādanyat sukhaṃ cāsaṅgalakṣaṇam ||
jñātvā niḥsaṅgatāṃ nāmni [ni]rvedhāgatasatsukham |
viśvaṃ svasamayaṃ kṛtvā magnaḥ sahajasāgare ||
mantratattvasthito yogau niḥsaṅgārthapratiṣṭhitaḥ |
bhāvāṃścāsau gurūn kṛtvā niḥsa[ṅgaviṣayo]bhavet ||
|kṛtiriyaṃ paṇḍitāvadhūtaśrīmadadvayavajrapādānām ||
||samāpto'yaṃ granthaḥ |
ye dharmmā hetuprabhavā hetuṃ teṣāṃ tathāgato hyavadat |
teṣāṃ ca yo nirodha evaṃvādī mahāśramaṇaḥ ||
||śrubhaṃ bhūyāt ||